سرزمین آذربایجان در معماری ایران در رده نخست جای دارد چراکه یه شیوه معماری ایران (پارسی، آذری و اصفهانی) از آنجا سرچشمه گرفته و به سراسر کشور رسیده است. در شیوه پارسی، هنگامی که قوم آریایی کوه‌های آران را پشت سر می‌گذاشتند تا به جنوب سرزمین ایران رهسپار و ماندگار شوند، سر راه خود ستاوندهای چوبین و شبستان‌ها و نهانخانه‌های دور بسته و کوشکی آذربایجان راپسندیدند و چون ارمغانی، نخست به سرزمین انشان و سپس به سرزمین پارس بردند و با آن شیوه، همراه با برگیره از شیوه‌های گوناگون ملت‌هایی که به پیروی پارسیان درمی‌آمدند…
با اینکه اب و هوای سرد کوهستانی آذربایجان این شیوه را پدید آورده بود (که شاید با آب و هواهای دیگر سازگار نبود) باز هم پرداختگی و مردم‌واری شیوه پارسی چنان چشمگیر بوده که حتی در سرزمین‌های سوزانی چون انشان و سپس کرانه‌های دریای پارس نیز با همه ویژگی‌هایش خودنمایی کرده است.
هنگامی که ایلخانان (جانشینان چنگیز در ایران) خواستند یا نیاز پیدا کردند که ویرانی‌های نیاکانشان را بازسازی کنند یا دست کم به خاطر نیازی که به کاخ و خانه و گرمابه و … در پایتخت خود داشتند، معماران را از سرزمین‌های جنوبی به دربار خود فرا خواندند…
